L'influenza del Volapük di Schleyer su Zamenhof (1879-1887) / La influo de la Volapuko de Schleyer sur Zamenhof (1879-1887)

Abstract

Dopo aver analizzato storia e caratteristiche del movimento sorto attorno alla lingua pianificata Volapük, si sono studiati i rapporti tra le due comunità e, in particolare, il mutevole atteggiamento dell’autore dell’Esperanto, L. L. Zamenhof, passato da posizioni assai critiche a posizioni di alta stima nei confronti dell’inventore del Volapük, p. Johann Martin Schleyer. Utilizzando documenti storici significativi e analizzando alcuni elementi della struttura grammaticale delle due lingue, si è cercato inoltre di individuare in quali momenti e in che misura sia possibile riconoscere un influsso esercitato dal Volapük sull’Esperanto. Si prendono in considerazione due possibili ipotesi (una delle quali ormai tradizionale) e se ne presenta una terza atta ad armonizzare i dati contrastanti delle prime due. Secondo quest’ultima, l’Esperanto avrebbe subito un influsso del Volapük almeno in due periodi differenti: una più marcata al momento della comparsa del Volapük, studiato e analizzato da Zamenhof, e una più superficiale in un periodo successivo, intorno al 1884-1885.

Analizinte historion kaj karakterizojn de la movado, kiu formiĝis ĉirkaŭ la planlingvo Volapuko, oni pristudis la rilatojn inter la du komunumoj kaj, ĉefe, la ŝanceliĝantan sintenon de la aŭtoro de Esperanto, L. L. Zamenhof, rilate la ellaborinton de Volapuko, pastro Johann Martin Schleyer. Zamenhof transiris fakte de tre kritika sinteno al sinteno de alta estimo. Utiligante kelkajn gravajn historiajn dokumentojn, kaj analizante kelkajn elementojn de la gramatika strukturo de ambaŭ lingvoj, oni ankaŭ klopodis malkovri en kiuj momentoj, kaj kiagrade, oni povas rekoni influon de Volapuko sur Esperanto. Oni konsideras du eblajn hipotezojn (el inter kiuj, la unua esta jam tradicia) kaj oni fine prezentas trian hipotezon, kiu klopodas harmoniigi la diferencojn de la du unuaj. Laŭ ĉi tiu hipotezo, Esperanto ricevis influon de Volapuko almenaŭ en du malsamaj periodoj, pli profundan je la apero de Volapuko, lingvo, kiun Zamenhof lernis kaj analizis, kaj pli supraĵan en pliposta periodo, ĉirkau 1884-1885.