LE POLITICHE LINGUISTICHE FAMILIARI: UNO STUDIO SULLE FAMIGLIE ITALO-LITUANE IN LITUANIA

Autori

DOI:

https://doi.org/10.54103/2037-3597/23840

Abstract

Questo studio analizza le politiche linguistiche familiari (FLP) e le pratiche linguistiche delle famiglie italo-lituane a Vilnius, Lituania, esaminando l’interazione tra fattori interni ed esterni. Attraverso interviste qualitative semi-strutturate condotte con cinque famiglie, i dati sono stati analizzati seguendo il modello teorico di X. Curdt-Christiansen. La FLP è influenzata da fattori esterni socioeconomici, sociopolitici, socioculturali, sociolinguistici e interni emotivi, identitari, culturali, agency dei bambini e convinzioni sull’impatto genitoriale. Lo studio mira a esplorare i comportamenti linguistici familiari, le variazioni nei fattori interni ed esterni che influenzano le FLP, le tendenze prevalenti in questo gruppo demografico e i fattori più influenti. I risultati rivelano una maggiore variabilità nei fattori interni legati ai valori e alle convinzioni dei genitori rispetto a quelli esterni, modellati dall’ambiente sociale della famiglia. Fattori emotivi e socioeconomici, insieme alle convinzioni sull’impatto genitoriale, emergono come i più influenti. Forti convinzioni e opinioni linguistiche dei genitori sono associate a una FLP più chiara e a un migliore sostegno allo sviluppo bilingue dei figli, indipendentemente dalla strategia linguistica adottata.

 

Family language policy: a study of Italo-Lithuanian families in Lithuania

This study investigates family language policy (FLP) and linguistic practices of Italo-Lithuanian families in Lithuania. FLP is explicit and/or implicit language planning for language use in the home and among family members which is determined by independent yet interconnected internal and external factors. The data consists of 5 qualitative semi-structured interviews conducted with Italo-Lithuanian families residing in Vilnius. This data then was analysed following the theoretic model of X. Curdt-Christiansen, according to which FLP is influenced by external socio-economic, socio-political, socio-cultural, socio-linguistic factors and internal emotional, identity, cultural factors, child agency and parental impact belief factors. The aim of the study is to analyse the families’ linguistic behaviour, the variations within the internal and external factors that influence the FLP, observe the tendencies of the FLP that occur within this demographic, and recognise the most influential factors. The study shows a greater variation within the internal factors that are based on the parents’ values and beliefs, compared to a much lesser variability within the external factors that depend on the families’ social environment. The FLP was influenced the most by emotional and socio-economic factors as well as parental impact beliefs. Parents that held strong convictions and linguistic opinions had more defined (even if implicit) FLP and were more successful in supporting their children’s bilingual development regardless of the linguistic strategy used

Riferimenti bibliografici

Barron-Hauwaert S. (2004), Language Strategies for Bilingual Families: The One-Parent-One-Language Approach, Multilingual Matters, Clevedon.

Brooker R., Buss K., Lemery-Chalfant K., Aksan N., Davidson R., Goldsmith H. (2013), “The development of stranger fear in infancy and toddlerhood: normative development, individual differences, antecedents, and outcomes”, in Developmental Science, 16, 6, pp. 864-878.

Curdt-Christiansen X. L. (2009), “Visible and invisible language planning: Ideological factor in the family language policy of Chinese immigrant families in Quebec”, in Language Policy, 8, 4, pp. 351-375.

Curdt-Christiansen X. L. (2016), “Conflicting language ideologies and contradictory language practices in Singaporean multilingual families”, in Journal of Multilingual and Multicultural Development, 37, pp. 694-709.

Curdt-Christiansen X., Huang J. (2020), “Factors influencing family language policy”, inSchalley A., Eisenchlas S. (a cura di), Handbook of Home Language Maintenance and Development: Social and Affective Factors, De Gruyter Mouton, Berlin, Boston, pp. 174-193: doi: https://doi.org/10.1515/9781501510175.

De Houwer A. (2009), Bilingual first language acquisition, Multilingual Matters, Bristol.

Dini P. U. (2000), Baltų kalbos. Lyginamoji istorija, Mokslo ir enciklopedijų leidybos institutas, Vilnius.

Eberhard D. M., Simons G. F., Fennig C. D. (a cura di) (2023), Ethnologue: Languages of the World. Twenty-sixth edition, SIL International. Dallas, Texas: http://www.ethnologue.com.

Grosjean F. (1982), Life with Two Languages: An Introduction to Bilingualism, Harvard University Press, Cambridge, Mass.

Hilbig I. (2020), “Nedarnioji vaikų dvikalbystė mišriose emigrantų šeimose”, in Taikomoji kalbotyra, 14, pp. 1-20: doi: https://doi.org/10.15388/T.

Jakaitė-Bulbukienė K. (2015), “Lietuvių kalbos išlaikymą emigrantų šeimoje lemiantys veiksniai: JAV atvejis”, in Taikomoji kalbotyra, 7pp. 1-37: doi:10.15388/TK.2015.17495.

Jakaitė-Bulbukienė K. (2022), “'Išsilavinęs, įdomus, veiklus...' - bendrine kalba ar tarme kalbantis žmogus?”, in Ramonienė M. (a cura di), Sociolingvistinė Lietuvos panorama. Gyventojų kalbinės nuostatos ir kalbinis elgesys, Vilniaus universiteto leidykla, Vilnius, pp. 161-179.

King K., Fogle L., Logan-Terry A. (2008), “Family Language Policy”, in Language and Linguistics Compass, 2, 5, pp. 907-922.

Kliukienė R. (2014), “Kalbėjimas su tėvais tarmiškai ir gyventojų požiūris į tarmes Žemaitijos miestuose (kiekybinė analizė)”, in Taikomoji kalbotyra, 5, pp. 1-15:https://doi.org/10.15388/TK.2014.17458.

Leopold W. (1939), Speech development of a bilingual child: A linguist's record, Northwestern University Press, Evanston and Chicago.

MacWhinney B. (20003), The CHILDES Project. Tools for Analyzing Talk, Lawrence Erlbaum Ass., Mahwah, NJ.

Malagnini F., Ferroni R. (a cura di) (2023), “Italiano fuori d’Italia oggi. Uno sguardo sulle varietà del repertorio degli emigrati”, in Italiano LinguaDue, 15, 1, pp. i-342: https://riviste.unimi.it/index.php/promoitals/issue/view/1990.

Marcinkevičius A. (2013), “Etniškumas ir migracija Lietuvoje sovietmečiu: Tarp vaizdinių ir istorinės užmaršties”, in Lietuvos socialinė raida, 2, pp. 83-100.

Pavlenko A. (2004), “«Stop doing that, Ia Komu Skazala!»: Language choice and emotions in parent-child communication”, in Journal of Multilingual and Multicultural Development, 25, 2-3, pp. 179-203.

Pérez Báez G. (2013), “Family language policy, transnationalism, and the diaspora community of San Lucas Quiaviní of Oaxaca, Mexico”, in Language Policy, 12, pp. 27-45.

Ramonienė M. (2013), “Tarmės socialinė vertė: Lietuvos miestų jaunimo kalbinės nuostatos”, in Taikomoji kalbotyra, 2, pp. 1-18: https://doi.org/10.15388/TK.2013.17260.

Ramonienė M. (a cura di) (2015), Emigrantai: kalba ir tapatybė, Vilniaus universiteto leidykla, Vilnius.

Ramonienė M. (a cura di) (2019a), Emigrantai: kalba ir tapatybė II, Vilniaus universiteto leidykla, Vilnius.

Ramonienė M. (2019b), “Family and the maintenance of the heritage language: the case of Lithuanian diaspora”, in Hague S. (ed.), Politique linguistique familiale: Enjeux dynamiques de la transmission linguistique dans un contexte migratoire / Family language policy: Dynamics in language transmission in a migratory context, LINCOM, Munich, pp. 135-158.

Ramonienė M. (2022), “Tarmių vieta XXI amžiaus Lietuvoje”, in Ramonienė M. (a cura di), Sociolingvistinė Lietuvos panorama, Vilniaus universiteto leidykla, Vilnius, pp. 183-205.

Romaine S. (1995), Bilingualism, Wiley-Blackwell, Oxford.

Ronjat J. (1913), Le développement du langage observé chez un enfant bilingue, Champion, Paris.

Rubino A. (2009), “Language maintenance strategies and language attitudes of new migrants”, in Mahboob A., Lipovsky C. (eds.), Studies in applied linguistics and language learning, Cambridge Scholars, Newcastle upon Tyne, pp. 203-223.

Rubino A. (2022), “Family language policy and dialect-Italian dynamics: across the waves of Italo-Australian migrant families”, in Multilingua; 41, 5, pp. 571-589: doi: https://doi.org/10.1515/multi-2021-0095.

Segatti P. (1998), L’orgoglio (pre-politico) di sentirsi italiani: https://www.italianieuropei.it/it/la-rivista/archivio-della-rivista/item/683-l-orgoglio-pre-politico-di-sentirsi-italiani.html; ISSP Research Group, International Social Survey Programme: National Identity I - ISSP 1995, GESIS Data Archive, Cologne (1998).

Smith-Christmas C. (2016), Family language policy: Maintaining an endangered language in the home, Palgrave Macmillan, Basingstoke.

Spolsky B. (2004), Language policy, Cambridge University Press, Cambridge.

Spolsky B. (2009), Language management, Cambridge University Press, Cambridge.

Spolsky B. (2012), “Family language policy – The critical domain”, in Journal of Multilingualism and Multicultural Development, 33, pp. 2-11.

Spolsky B. (2017), “Language Policy in Education: Practices, Ideology, and Management”, in McCarty T., May S. (eds.), Language Policy and Political Issues in Education, Encyclopedia of Language and Education, Springer, Cham, pp. 3-16.

Spolsky B. (2021), Rethinking Language Policy, Edinburgh University Press, Edinburgh.

Vedovelli M. (a cura di) (2011), Storia linguistica dell’emigrazione italiana nel mondo, Carocci, Roma.

Wilson S. (2020), Family Language Policy: Children’s Perspectives, Palgrave Macmillan, Cham.

Zinkevičius Z. (1998), The History of the Lithuanian Language, Mokslo ir enciklopedijų leidykla, Vilnius.

Dowloads

Pubblicato

2024-06-23